terminologia->religia

Koncepcje ambony w kształcie łodzi-okrętu rozpowszechniły się po wykonaniu w XVII w. przez Papirio Bartoliego projektu ołtarza nad grobem pierwszego apostoła dla bazyliki św. Piotra na Watykanie. Retabulum to miało obrazować okręt: nastawa ponad mensą otrzymała formę masztu z wydętym żaglem, pod którym umieszczono krucyfiks, bogato dekorowane ogrodzenie naśladowało burty, zaznaczony został też dziób i rufa.
W następnym stuleciu występują one już w różnych środowiskach: w Niemczech, Austrii, na Węgrzech, sporadycznie na Słowacji, są także w Polsce.

Na obszarze Sudetów można znaleźć 5 świątyń, w których kazalnice mają kształt łodzi:
• Bożków (Obniżenie Ścinawki) - Kościół świętych Piotra i Pawła:
Kazalnica wykonana przez rzeźbiarza Ludwika Jaschke w 1754 r. Głęboko zanurzoną, wspinającą się na falę łódź przedstawiono w perspektywicznym skrócie od strony dziobu i lewej burty. Wewnątrz ustawiono postacie apostołów naturalnej wielkości: dwóch wychylonych za burtę wydobywa sieć, trzeci wiosłuje na dziobie. Umocowany w przedniej części łodzi maszt podtrzymuje wydęty silnym wiatrem żagiel, wyżej widnieją promienie glorii i główki aniołków wśród obłoków otaczające symbol Trójcy Św. Podstawą kazalnicy jest skalisty grunt, ukrywający także dojście do niej, gdzieniegdzie ożywiony roślinami i zwierzętami.
• Międzylesie (Rów Górnej Nysy) - Kościół Bożego Ciała:
Kazalnica w kształcie łodzi z burtą dekorowaną czterema płaskorzeźbionymi scenami o tematyce związanej z wodą i morzem (Przejście św. Krzysztofa przez rzekę, Rozważania św. Augustyna o Trójcy Św., Kazanie św. Antoniego do ryb i Cudowne ocalenie Jonasza).
• Opawica (Przedgórze Paczkowskie) - Kościół Trójcy Świętej:
Kazalnica wykonana w 1772 r. przez Józefa Hartmana z Nysy. Występują w niej także trzej apostołowie łowiący ryby, zaś pod łodzią, poniżej morskich fal, skały pokryte roślinnością, z palmą przy dojściu na kazalnicę. W łódź, o wysoko podniesionej, ozdobnej rufie, włączono część przeznaczoną dla kaznodziei osłoniętą baldachimem. Ponad nim, na maszcie zwieńczonym gwiazdą powiewa żagiel, w który dmą putta.
• Sieroszów (Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie) - Kościół św. Michała Archanioła:
Kazalnica pochodząca z połowy XVIII w. Łódź widziana od strony dziobu i lewej burty unosi trzech apostołów, pod schematycznie zaznaczonymi falami występuje skalista podstawa kryjąca schodki, naśladowano palmę, odnajdujemy nawet żółwia kroczącego po kamienistym brzegu. W zwieńczeniu zwracają uwagę symbole papiestwa: skrzyżowane klucze, tiara i potrójny krzyż.
• Wolibórz (Obniżenie Noworudzkie) - Kościół św. Jakuba:
Ambona w formie łodzi z 1780 r. umieszczona po prawej stronie nawy. Znajduje się na niej trzech rybaków trzymających sieć. Na baldachimie przedstawiony jest św. Piotr i owce.